'Trọng tâm là vấn đề biển đảo'
Cập nhật: 15:10 GMT - thứ tư, 12 tháng 10, 2011Tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng hiện đang có chuyến thăm chính thức 5 ngày (11/10-15/10) tới Bắc Kinh.
Ngay trong ngày đầu tiên 11/10, ông Trọng cùng Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã chứng kiến việc ký kết một loạt văn kiện, trong đó có Thỏa thuận các nguyên tắc cơ bản giải quyết các vấn đề trên biển.
Tháp tùng ông tổng bí thư Việt Nam là một đoàn đại biểu, mà theo nhận định của nhà nghiên cứu Trung Quốc Dương Danh Dy, thuộc loại hùng hậu nhất từ trước tới nay.
Ông Dy, người từng phục vụ lâu năm trong ngành ngoại giao và từng giữ chức Tổng lãnh sự Việt Nam tại Quảng Châu, đã nói chuyện với BBC từ Hà Nội.
Chuyên gia Dương Danh Dy: Đoàn Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đi Trung Quốc lần này trong bối cảnh quan hệ hai bên đang có nhiều căng thẳng.
Đài Hoàn Cầu của Trung Quốc trước chuyến đi của ông Trọng đã mượn lời bản tin của Nhật Bản phát đi các chi tiết như, không giống người tiền nhiệm Nông Đức Mạnh, ông Nguyễn Phú Trọng lên tổng bí thư 10 tháng rồi mới thăm Trung Quốc, trong khi ông Mạnh chỉ nhậm chức có bốn tháng đã đi Bắc Kinh.
Rồi họ cũng nói ông Mạnh đi Trung Quốc là nước đầu tiên, trong khi ông Trọng chọn đi Lào rồi mới đi Trung Quốc vv...
Dường như họ muốn nói cho người dân trong nước biết, ông Trọng không phải nhân vật được hoan nghênh như ông Nông Đức Mạnh.
Một điều nữa, là nhìn vào thành phần đoàn thì tôi cho là từ khi tôi vào ngành ngoại giao tới nay, chưa bao giờ tôi chứng kiến một đoàn đi Trung Quốc mà thành phần đông đảo và cao cấp như lần này.
Trong đoàn có tới bốn ủy viên Bộ Chính trị, kể cả ông Nguyễn Phú Trọng, 11 ủy viên Trung ương Đảng. Rồi tuy là đoàn của Đảng, nhưng về phía chính phủ có một phó thủ tướng và đại diện của bảy bộ bao gồm sáu bộ trưởng và một thứ trưởng.
Về phía Trung Quốc, thì họ cũng tiếp đón một cách hùng hậu tương tự. Kể cả ông Hồ Cẩm Đào, họ cũng có bốn ủy viên Bộ Chính trị đón tiếp đoàn, ba ủy viên Quốc vụ viện, rồi cả ba bộ trưởng ngoại giao, công an, quốc phòng đều có mặt.
Không phải tự dưng mà hai bên lại bố trí thành phần như vậy, mỗi bên chắc chắn đầu có ý đồ.
Ý đồ của phía Việt Nam, theo tôi khá rõ, là muốn cho thấy đây là chuyến đi đông đảo của tập thể, chứ không phải chuyến đi của riêng một ông tổng bí thư.
BBC: Thưa ông, trong ngày đầu hai bên đã ký thỏa thuận về các nguyên tắc giải quyết vấn đề trên biển. Theo ông, liệu thỏa thuận này có mang tính đột phá gì hay không ạ?
Chuyên gia Dương Danh Dy: Gọi là đột phá thì cũng hơi mạnh quá, vì chúng ta thấy trong chuyến đi này hai bên đã ký tổng cộng sáu văn kiện, hiệp định, mà thỏa thuận về các vấn đề trên biển chỉ là một.
Tuy nhiên, cần phải nói là các văn kiện đã ký phần lớn đều không có mấy tính thực chất, thí dụ không có các điều khoản cụ thể như đầu tư bao nhiêu vào đâu, cho vay bao nhiêu tiền vv... Nói về quan hệ hữu hảo, rồi 16 chữ vàng bốn tốt thì lâu nay hai bên đều nói rất nhiều rồi.
Do vậy, nhận định chủ quan của tôi là hình như người ta đã phải gói rất nhiều chủ đề vào để làm cho chủ đề nóng bỏng nhất, gây tranh cãi nhất (Biển Đông) bớt gay gắt đi.
Trong thời gian vừa qua, hai bên đều thấy nếu không có một sự giải quyết dứt khoát thì vấn đề Biển Đông chắc chắn sẽ bùng nổ.
Muốn hay không muốn, điều này sẽ không có lợi cho cả hai nước, nhất là Trung Quốc vì từ sau vụ Bắc Kinh cắt cáp tàu Bình Minh của Việt Nam hồi tháng Sáu, dư luận thế giới và khu vực đều tỏ ra chỉ trích Trung Quốc.
Thêm vào đó, cũng từ tháng Sáu dư luận trong nước Việt Nam tỏ ra bức xúc, nhiều cuộc biểu tình chống Trung Quốc nổ ra, báo chí lề phải cũng bắt đầu được nói về những mặt trái, phê phán Bắc Kinh... nên lãnh đạo Trung Quốc nhận thức được rằng nếu cứ để tình hình như vậy thì sẽ rất bất lợi, họ buộc phải tìm cách thỏa thuận, ngăn chặn.
Tôi cho thỏa thuận đó là cái được nhất của chuyến đi này.
Thế nhưng tôi muốn nhắc lại chuyện lịch sử, là hồi năm 1978 trước khi có cuộc chiến tranh biên giới phía Bắc, ông Tổng bí thư Lê Duẩn cũng dẫn một đoàn sang Bắc Kinh đàm phán. Hai bên cũng nói chuyện hữu nghị, đoàn kết, nhưng rút cục tháng Hai năm 1979, Trung Quốc họ vẫn đánh Việt Nam.
Thế cho nên giải quyết vấn đề Biển Đông dần dần như thế là được, nhưng vẫn phải cảnh giác, đừng tưởng là chuyện Biển Đông như thế là xong được.
BBC: Có một chi tiết chúng tôi hơi tò mò, là báo chí chính thống khi nói về chuyến thăm chỉ nói đây là 'chuyến thăm chính thức', chứ không dùng chữ 'chuyến thăm hữu nghị' như lệ thường. Liệu chúng ta có nên bình luận gì về điều này hay không, thưa ông?
Chuyên gia Dương Danh Dy: Vâng, nhận xét đó khá chính xác. Tôi muốn nói là trước đó báo chí Trung Quốc, như Tân Hoa Xã, khi đưa tin về chuyến thăm của ông Nguyễn Phú Trọng, cũng không dùng cụm từ 'hữu nghị'.
Chỉ thế là nói lên nhiều điều rồi, tôi xin miễn bình luận (cười).
RFI
12-10-11
Thỏa thuận Việt Trung về Biển Đông : Một bước tiến bị hoài nghi
Trọng NghĩaVề hình thức, chuyến công du Trung Quốc của lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam đã mang lại một “kết quả” thấy rõ. Bắc Kinh cam kết giải quyết tranh chấp Biển Đông với Hà Nội một cách hòa bình. Việc hai bên ghi lại trên giấy trắng mực đen các nguyên tắc hướng dẫn đàm phán, được giới phân tích xem là một tiến bộ. Thế nhưng, căn cứ vào tiền lệ thường thấy liên quan đến vấn đề Biển Đông là lời hứa không đi đôi với việc làm, giới phân tích vẫn dè dặt về hiệu quả thực thụ của thỏa thuận.
Trả lời phỏng vấn nhanh của Ban Việt ngữ RFI về bản “Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển” được hai thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam và Trung Quốc ký kết ngày hôm qua, 11/10/2011, giáo sư Carl Thayer, chuyên gia kỳ cựu về Biển Đông tại Học viện Quốc phòng Úc (Đại học New South Wales) trước tiên ghi nhận rằng thỏa thuận này là một bước tiến mới trong tiến trình đàm phán Việt Trung về biên giới :
Thỏa thuận nguyên tắc chỉ đạo việc giải quyết tranh chấp trên biển [giữa Việt Nam và Trung Quốc] đã được mong đợi từ lâu. Vào năm 2008 hai bên đã đồng ý tiến tới thỏa thuận này, và bảy cuộc gặp song phương đã được tổ chức từ năm 2010. Việc loan báo rằng thỏa thuận đã đạt được là một bất ngờ, nhưng rõ ràng là cả hai bên đều muốn trình bày một “thành quả” cụ thể nhân chuyến công du đang diễn ra của Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tại Trung Quốc.
Cho dù thỏa thuận vừa ký kết chỉ mang tính nguyên tắc, tuy nhiên, theo giáo sư Thayer, điểm yếu đầu tiên của văn kiện này là tính chất mơ hồ về thời gian, không quy định thời hạn cho việc tiến hành đàm phán.
Trong thực tế, Trung Quốc và Việt Nam đã từng đạt được một thỏa thuận có tính chất tương tự trong quá trình dẫn đến việc phân định biên giới trên đất liền của họ. Một cuộc họp thượng đỉnh giữa lãnh đạo Đảng của hai nước đã ấn định một thời hạn, và sau đó thỏa thuận về biên giới trên bộ đã đạt được. Nhưng không có dấu hiệu cho thấy là hội nghị thượng đỉnh Việt Trung lần này sẽ quy định ra một thời hạn tương tự cho việc giải quyết tranh chấp trên biển giữa hai bên.
Về mặt nội dung, thỏa thuận Việt - Trung về Biển Đông, theo giáo sư Thayer, đã để ngỏ rất nhiều câu hỏi mà phải có thêm thời gian mới có đáp án. Một trong những câu hỏi là thái độ của Bắc Kinh sẽ như thế nào nếu Hà Nội vẫn tiếp tục thăm dò và khai thác những vùng mà Trung Quốc đòi chủ quyền. Đề nghị mà Trung Quốc thường đưa ra là đồng khai thác trước, trong khi chờ đợi giải quyết vấn đề chủ quyền, cũng vẫn là một bài toán khó giải quyết :
Thỏa thuận nguyên tắc thể hiện cho một bước tiến, nhưng đó là một bước tiến quan trọng hay không, đó là điều vẫn còn chưa rõ ràng. Các bằng chứng sẽ chỉ được thấy trong những tháng sắp tới đây. Liệu Việt Nam và Trung Quốc có sẽ thực sự khai trương một lĩnh vực nào đó trong số các địa hạt hợp tác được gợi lên hay không ? Nếu có, thì đó sẽ là một dấu hiệu tích cực. Mặt khác, liệu Trung Quốc có sẽ tiếp tục khẳng định chủ quyền không thể chối cãi của họ trên Biển Đông và lên tiếng phản đối khi Việt Nam ký hợp đồng với các công ty dầu hỏa nước ngoài hay không ?
Vấn đề hợp tác đồng khai thác cũng đã được đề xuất từ lâu. Điều này chỉ có thể xúc tiến được nếu cả hai bên đồng ý trên một điều khoản theo đó việc cùng nhau khai thác phát triển không làm phương hại đến các tuyên bố chủ quyền của mỗi bên. Ngoài ra, Việt Nam sẽ phải cẩn thận xem xét khu vực được chọn để làm nơi đồng phát triển. Khu vực đó không được quyền ảnh hưởng đến một bên thứ ba. Trong vấn đề này, Việt Nam cũng phải chú ý xem là việc chia sẻ dầu khí sẽ được thực hiện trên cơ sở bình đẳng hay là Trung Quốc sẽ dành phần lớn ?
Sau cùng, theo giáo sư Thayer, ngay cả việc thỏa thuận Việt Trung nhắc đến vấn đề lấy Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển năm 1982 làm cơ sở cho các cuộc thương thảo cũng đặt ra nhiều nghi ngại, vì lẽ cho đến nay, cả Trung Quốc lẫn Việt Nam đều không tuân thủ đầy đủ văn kiện này :
Việc nêu lên giá trị của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển bề ngoài có vẻ rất tốt. Tuy nhiên, cả Trung Quốc, Việt Nam lẫn Philippines đều tuyên bố chủ quyền dựa trên những đường cơ sở quá rộng, vốn không phù hợp với luật pháp quốc tế. Các đường cơ sở đó tạo thành nền tảng của việc phân định lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế.
Sẽ là một bước tiến quan trọng nếu tất cả các bên đều đồng ý vẽ lại các đường cơ sở của mình sao cho phản ánh đúng luật pháp quốc tế. Còn vào lúc này, việc viện dẫn Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển chỉ mang tính chất hình thức mà thôi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Mời sự đóng góp ý kiến của các bạn
Thanh thật cám ơn