THANKSGIVING – LỄ TẠ ƠN

Tháng 11/20/2011.

Độc giả qúy mến!

          Gía lạnh cuối thu làm lòng người se sắc và người thân đang quay quắc chờ mong con cái, người thân về xum họp và để…tạ ơn người. Thanksgiving cuối tháng 11 hằng năm quay về trong một ngày tưởng niệm… Lễ tạ ơn!

          Thanksgiving là ngày lễ truyền thống ở 2 quốc gia Canada và Hoa Kỳ. Ở Hoa Kỳ, Thanksgiving là 1 trong 6 ngày lễ lớn (Christmas, New Year’s Day, Memorial Day, Independence Day, và Labor Day) và cũng là 1 trong 31 ngày lễ mà học sinh xứ cờ hoa được nghỉ học. Thanksgiving là ngày lễ tạ ơn của 102 người hành hương, ly khai giáo hội từ Châu Âu tới Châu Mỹ trên chuyến tàu Mayflower trong 66 ngày. Sau thảm họa biển cả, chỉ hơn 50 người còn lại cập bến an toàn. Những người hành hương được người bản địa giúp, đã thu hoạch mùa màng thắng lợi. Thanksgiving đầu tiên được ghi nhận vào tháng 11 năm 1621 ở Plymouth tại tiểu bang Massachusetts khi 13 người hành hương (Plymouth colonists – Pilgrim) tạ ơn Thượng Đế và cùng cám ơn  90 người Mỹ bản xứ tức thổ dân da đỏ (Wampanoag Native American). Họ đã cùng nhau ăn mừng và vui vầy trong hòa bình. Thượng Đế cho họ tinh thần và sự an toàn. Người Mỹ bản địa đã chỉ cho người hành hương cách thức “câu con cá”. Cho không bằng cách cho. Cho cá không bằng cách chỉ dẫn làm sao bắt con cá phải không qúy vị? Những mùa màng bội thu trên đất mới của người hành hương nhờ kinh nghiệm gieo trồng của người bản địa đã khiến cho chúng ta hôm nay có một ngày lễ tạ ơn đầy ý nghĩa. Thanksgiving trải qua bao nhiêu thăng trầm của những cuộc chiến chống ngoại xâm và nội chiến ở Hoa Kỳ nay mới có được một ngày lễ trọn vẹn. Cứ vào tuần cuối tháng 11, thứ năm, rơi vào ngày nào cũng được, ngày đó là ngày Thanksgiving. Năm 2010, Thanksgiving rơi vào ngày 25, thứ năm. Năm 2011, Thanksgiving rơi vào ngày 24, thứ năm. Năm 2012, Thanksgiving sẽ rơi vào ngày 22 thứ năm. Ở Canada có khác hơn. Thanksgiving được chọn là ngày thứ hai tháng 10. Ví dụ thứ hai 11/10/ 2011 hay thứ hai 10/10 /2012. Vào tháng 11 năm 2011, người Hoa Kỳ được nghe bài diễn văn của Tổng thống Barack Obama. Ý mở đầu: “One of our Nation’s oldest and most cherished traditions, Thanksgiving Day brings us closer to our loved ones and invites us to reflect on the blessings that enrich our lives.” (“Presidential Proclamation – Thanksgiving Day, 2011″,whitehouse.gov). Bản tuyên bố nhắc lại:“Thanksgiving Day là một trong những ngày lễ truyền thống lâu đời nhất và qúy yêu nhất của chúng ta vì nó mang lại tình yêu thương xum họp và hướng chúng ta về các phúc lành làm phong phú thêm cuộc sống của chúng ta.”.

Qủa thật trong ngày này, gia đình người Hoa Kỳ tụ họp đông đủ. Bữa ăn tối của họ có thường là một con gà tây nướng (roasted turkey), khoai tây (sweet potatoes), khoai tây nhuyễn với nước thịt (mashed potatoes gravy), bắp (sweet corn), rau xanh (squashes fall vegetables), bánh bí ngô (pumpkin pie) , bánh (cakes) và các món tráng miệng (desserts). Trước bữa ăn, gia đình thành kính tưởng niệm…  Sau đó, họ có thể xem truyền hình về ngày này với Fox, NBC News với những bộ phim hoạt hình như “Garfield’s Thanksgiving“, “A Charlie Brown Thanksgiving“, hay “American History“.  Họ coi Football vì  đó  “Thanksgiving Game” truyền thống đã có từ năm 1920. Họ man mác khi nghe lại những bài thơ “Thanksgiving Day” của Florence Earle Coates hay của William Seward. Burroughs và rạo rực với khúc nhạc “Thanksgiving Day” của Raymond Douglas Ray Davies. Một số người cũng sẽ xem lại những bộ phim “American History” nói về chiến tranh giữa người Anh hành hương và người da đỏ. Chúng ta cũng thấy là lễ tạ ơn này trùng ngày với “Lễ Hội Ngày Mùa” ở Châu Âu, như ngày Tết của Trung Quốc, Tết Trung Thu  của Việt Nam, hoặc Lễ Cerelia ở La Mã và Lễ Chu-Sok của người Korea. Đó là vì qủa dâng cúng cũng là bí, ngô, dưa, hạt dẻ, gạo, đậu… để tạ ơn Trời, Phật, thần linh,  tổ tiên và ông bà. Sau Thanksgiving – Turkey Day là ngày Black Friday, ngày nghỉ của các trường học và nhiều hãng xưởng và cũng là ngày nhiều người sẽ mất ngủ ở sắp hàng trước những cửa hàng như Walmart , Target, Toys R Us, Best Buy, JCPenny, Kohl, K-Mart… để chờ “big sale”. Họ coi như một sự tiêu khiển thú vị và để “save” túi tiền của họ. Sau ngày này, người ta bắt đầu vào ngày mua sắm mới cho Lễ Giáng Sinh trong tháng 12. Năm 2011, ở  Chicago, người dân thành phố gió này sẽ xem cuộc diễn hành tại Chicago’s McDonald’s ở State Street từ Congress – Randolph. Với người Việt Nam thì sao?

Độc giả qúy mến!

          Người Việt ở Hoa Kỳ đã quen “ăn theo” những ngày lễ ở đây. Với Thanksgiving, chúng ta gần như ăn mừng xum họp nhiều hơn là nhớ ơn người da đỏ. Người Mỹ hầu như cũng ít nhớ. Thật vậy, khi người hành hương đã đạt được những gì họ muốn, họ đã “giành đất” chứ không “giành dân” và đã gần như tiêu diệt sạch những ân nhân của họ bằng chủ trương “Indian Removal” của tướng Andrew Jackson cũng là tổng thống thứ 7 của Hoa Kỳ. Năm 1838, 13 ngàn người thổ dân trong mùa giá lạnh đã bị đuổi về phía Tây của vùng Oklahoma khắc nghiệt trong một cuộc hành trình đầy nước mắt và chết gần hết. Năm 1830, chủ tịch Tối cao pháp viện, John Marshall buộc bang Florida trả đất cho thổ dân nhưng Tổng thống khát máu Andrew Jackson bác bỏ. 12 triệu người Native American chỉ còn 1.5 triệu. Do đó, người thổ dân da đỏ còn sót lại ở Hoa Kỳ đã phản đối nghi lễ mà họ cho là ăn mừng trên xương máu của họ khi họ nhớ tới ngày chiến tranh da đỏ “American – Indian Native Wars” từ 1637. Dù sao đi nữa, qúa khứ đã khép lại. Người Mỹ cũng đã tỏ lòng thành tạ ơn và Thanksgiving được xem như là một quốc lễ. Chính Tổng thống Barack Obama đã đưa con cháu người da đỏ vào làm việc trong chính phủ của ông như một cách vinh danh và biết ơn người Native American. Người Việt Nam nói riêng, người di dân đến Hoa Kỳ nói chung, đều coi ngày Thanksgiving là ngày vui xum họp gia đình.

Độc giả quý mến!

          Người Việt Nam có câu “Bánh ít trao đi, bánh quy trao lại”, “Ăn qủa nhớ kẻ trồng cây”, “Có qua có lại”,  Uống nước nhớ nguồn”, “Ơn đền nghĩa trả”… để nói về ơn nghĩa như một cách đối nhân xử thế ở đời thường. Người Mỹ cũng từng huấn thị “Never bite the hand that feeds you” với ngụ ý đừng bao giờ cắn vào bàn tay đã cho bạn ăn dù họ làm không trọn vẹn với người Native American. Sống không phung phí thức ăn, chúng ta đã tỏ lòng cám ơn tổ tiên thổ dân da đỏ và tổ tiên loài người. Sống không làm điều trái đạo và trái luật, chúng ta đã tỏ lòng cám ơn đất nước Hoa Kỳ đã cưu mang chúng ta và giúp đỡ toàn thế giới. Sống không quên nguồn gốc và phong tục Việt Nam, chúng ta đã cảm ơn tới ông bà, tổ tiên và đất nước chúng ta. Cám ơn tổ tiên người Chăm và đối xử tốt với con cháu họ là điều người Việt cần làm. Đừng “Ăn cháo, đá bát” hay “Qua cầu rút ván“, chúng ta đã làm đúng nghĩa là người nhớ ơn cho một ngày Thanksgiving – Lễ tạ ơn không riêng ở Hoa Kỳ./.

Trân trọng kính chào!

Ngọc Thiên Hoa