Nguyễn Hải (NLĐO) - Nhiều thương lái Trung Quốc yêu cầu các doanh nghiệp Việt Nam trộn gạo trắng thường với gạo thơm theo tỉ lệ 50:50 rồi mua về nước bán với mác gạo thơm. Theo lãnh đạo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, đây là hành động cố tình phá hoại nền sản xuất và xuất khẩu gạo của nước ta.
Trung Quốc (TQ) là một trong những thị trường nhập nhiều gạo của Việt Nam kể từ đầu năm đến nay. Tuy nhiên, gần đây, việc làm ăn với TQ đang gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí ảnh hưởng xấu đến uy tín chất lượng gạo Việt Nam trên trường quốc tế.
Bất thường
Khoảng 4 tháng đầu năm 2012, thương lái TQ ùn ùn tìm đến vựa lúa ĐBSCL. Họ đến tận các địa phương tìm mua gạo chất lượng cao, gạo thơm. Các thương lái này còn vào trực tiếp nhà máy của doanh nghiệp (DN) xuất khẩu gạo của Việt Nam ký hợp đồng, mở L/C nhập chính ngạch.
Thu mua lúa xuất khẩu tại đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh: NGỌC TRINH
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), từ đầu năm đến nay, VFA đã ký hợp đồng xuất khẩu với các thương nhân TQ gần 1,2 triệu tấn gạo chất lượng cao (gạo 5% tấm) và gạo thơm (cao gấp 4 lần so với 252.000 tấn ký mua cả năm 2011). Trong đó, VFA đã xuất khẩu được khoảng 700.000 tấn. Tuy nhiên, gần đây, tình hình thu mua gạo của thương lái TQ lắng xuống một cách bất thường. Không còn cảnhthương lái TQ tìm mua gạo ráo riết như trước, thậm chí nhiều hợp đồng còn bị hủy.
Nhiều DN trong ngành gạo cho biết từ giữa tháng 5 đến nay, việc xuất khẩu gạo sang TQ qua đường tiểu ngạch đã chậm hẳn lại so với trước. Cả gạo 5% tấm lẫn 25% tấm đều ùn ứ trong các kho. Tiến độ giao gạo sang TQ bị chậm lại có nguyên nhân ở khả năng giao nhận hàng. Nỗi lo lớn nhất trong việc xuất khẩu gạo sang TQ hiện nay vẫn là nguy cơ bị từ chối nhận khi hàng đã tới cảng của họ hoặc bị khách hàng TQ hủy hợp đồng.
Cố ý
Ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch VFA, cho biết gần đây, VFA đã phát hiện một số thương lái TQ sang tận nhà máy, DN xuất khẩu gạo của Việt Nam để đề nghị trộn gạo trắng thông thường với gạo thơm theo tỉ lệ 50:50. Đây là việc làm bất thường, ảnh hưởng xấu đến uy tín chất lượng gạo Việt Nam.
Theo ông Phong, ý đồ của thương lái TQ khá rõ: Loại gạo trộn này khi sang thị trường TQ được bán với giá gạo thơm. Dân TQ mua sử dụng dần dà sẽ tẩy chay gạo Việt Nam, vì chất lượng gạo không cao. Lúc này, thương lái TQ sẽ có cớ để hủy hợp đồng đã ký hồi đầu năm với giá cao với DN Việt Nam.
Với giá gạo trắng khoảng 8.000 – 8.500 đồng/kg, nếu trộn 50% vào gạo thơm và bán dưới mác gạo thơm thì thương nhân TQ sẽ lợi 1/3 giá. Tuy nhiên, theo giới chuyên môn phân tích, thương lái TQ không chú trọng nhiều vào lợi ích kinh tế mà chủ yếu nhằm hạ uy tín gạo của Việt Nam; thậm chí còn phá hoại nền sản xuất gạo chất lượng cao, cụ thể là gạo thơm đang được xây dựng khá thành công gần đây.
“May mà mình phát hiện, ngăn chặn kịp thời, nếu không thì sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam” - ông Phong nhìn nhận. Ông Phong cho rằng chính sách thu mua gạo của thương lái TQ rất đáng phải lưu ý. Họ liên tục thay đổi quyết định như dừng mua rồi đột ngột mua trở lại. Cách làm này nhằm mục đích làm hạ giá lúa gạo của Việt Nam xuống.
Trước tình trạng trên, VFA đã chỉ đạo các DN thành viên phải thận trọng để tránh bị tổn thất, gặp hậu quả xấu khi ký hợp đồng xuất khẩu gạo sang TQ. Trên thực tế, đã có những dấu hiệu cho thấy thương nhân TQ đang tìm cách hủy các hợp đồng mua gạo đã ký với Việt Nam nhằm mục đích ép giá.
VFA cũng cảnh báo các DN thành viên tuyệt đối không nghe lời thương nhân TQ trộn gạo trắng vào gạo thơm khi thương lượng hợp đồng xuất khẩu vì như vậy sẽ ảnh hưởng tới uy tín, chất lượng gạo thơm nước ta. VFA cũng cảnh báo nếu phát hiện DN nào vi phạm, sẽ bị xử lý nghiêm.
Tự làm mất thương hiệu
Ông Phạm Văn Quỳnh, Giám đốc Sở NN-PTNT TP Cần Thơ, lo ngại: “Chúng tôi không ủng hộ cách làm ăn thế này. Việc “giao kèo” của một số DN xuất khẩu lúa gạo ở nước ta với đối tác TQ trộn gạo trắng với gạo thơm sẽ làm mất đi thương hiệu của gạo thơm Việt Nam”.
Trong khi đó, ông Trần Thanh Vân, Phó Giám đốc phụ trách kinh doanh Công ty Cổ phần Gentraco, cho biết sẽ thực hiện nghiêm túc yêu cầu của VFA, không vì lợi nhuận mà tiếp tay cho thương lái TQ gây rối loạn thị trường, hạ thấp uy tín chất lượng gạo và thương hiệu gạo thơm của Việt Nam.
C.Linh
Nhập ý kiến của bạn
Xem 8 ý kiến